میکرومتر (ریز سنج) چیست ؟

میکرومتر توسط ژان ﭘﺎﻟﻤﺮ  جهت اندازه‌گیری با دقتی بیشتر از 0.02 میلیمتر ساخته و طراحی شده است. ما در این مقاله از وبلاگ شگاتولز قصد داریم شما را با نمونه های مخلتف میکرومتر میلیتری، همچنین با خواندن میکرومتر (ریز سنج)، دقت ریزسنج (دقت میکرومتر)، اندازه گیری با میکرومتر، دقت اندازه گیری ریزسنج (میکرومتر)، اجزای میکرومتر (اجزای ریزسنج) آشنا خواهید شد.

تاریخچه اندازه گیری

قبل از هرچیز بیایید به بررسی این موضوع که اندازه‌گیری چه قدمتی دارد و از کی وارد زندگی انسان ها شده است بپردازیم، به طور کلی اندازه گیری قدمتی به اندازه تاریخ دارد، از گذشته، انسان برای اندازه‌گیری طول از ابزارهای قابل دسترس که عمدتا اعضای بدن بود استفاده می نمود. برای مثال می توان به طول پا، قدم، وجب ، پهنای چهار انگشت و … نام برد. طبیعتا این اندازه ها استانداردهای نیز داشته، این استانداردها عموما اعضای بدن پادشاهان و حاکمان بوده و در اثر جنگ و سایر عوامل و ایجاد پادشاهی ها و حکومت های چدید، این شاخص ها و مقدار آن ها متغییر بوده. همچنین، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ جمعیت ها و کشورها، واﺣﺪ های اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻃﻮل ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﺎﻧﺪه و ﻣﺘﻌﺪد ﺷﺪه اﻧﺪ، ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ارﺗﺒﺎط بین قومیت ها و ملیت ها اﻳﺠﺎد ﻣﺸﮑﻞ ﮐﺮده اﺳﺖ. شکل زیر، ﻧﻤﻮﻧﻪ هایی از ﺷﺎﺧﺺ های اﻧﺪازه گیری ﻃﻮل را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهد.

دﺳﺘﮕﺎه یکاهای ﻣﺘﺮﻳﮏ (سیستم ﻣﺘﺮﻳﮏ)

یکی از متداول ترین دستگاه های اندازه‌گیری که در اکثر کشورهای دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد دﺳﺘﮕﺎه یکاهای ﻣﺘﺮﻳﮏ می‌باشد. از مشخه های بارز این سیستم می توان از ده دهی بودن آن نام برد. این به معنی است که در تبدیل واحدها هیچ مقداری از بین نمی رود و اشتباهات رایج در اندازه گیری کم می‌گردد. ﻧﻤﺎﻳﺶ آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻄﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﻪ ﮐﺴﺮی و ﭼﻨﺎن ﭼﻪ ﮐﺴﺮی ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺨﺮج آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻀﺮب ﻋﺪد ده ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.دﻗﺖ کولیس های ورنیه دار اﻳﻨﭽﯽ به 0.001 اینچ می رسد که معادل 0.0254 میلیمتر ﻣﯽ ﺷﻮد، در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ دﻗﺖ کولیس های ورنیه دار میلی متری 0.02 میلیمتر می باشد. علت این موضوع بالا بودن دﻗﺖ تجهیزات اندازه گیری ﺑﺎ یکاهای ﻣﺘﺮﻳﮏ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﮑﺎهای انگلیسی می باشد.

کاربردهای میکرومتر

از این ابزار ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮای اندازه گیری های داﺧﻠﯽ، ﺧﺎرﺟﯽ، ارﺗﻔﺎع، ﺿﺨﺎﻣﺖ ورق ها، ﻗﻄﺮ سیم هاو میله ها، شیارها، ﻗﻄﺮ پیچ ها و مهره ها، ﭼﺮخ دنده ها، ﻗﻄﺮ تیغه فرزها، مته ها و … اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد.

اجزای میکرومتر ها

در میکرومترها نیروی وارد ﺑﺮ ﻓﮏ ها و ﻗﻄﻌﻪ  ﮐﺎر ﺑﺎ سیستم ﺟﻐﺠﻐﻪ، ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل در آﻣﺪه اﺳﺖ.  این موضوع ﺑﺮﺧﻼف نحوه خواندن کولیس های ورنیه دار میلیمتری می باشد ﮐﻪ نیروی وارده از ﻃﺮف ﻓﮏ ها ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﮐﺎر ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺒﻮد، این به آن معنی است که نیروی وارد بر قطعه کار به حد مشخصی که رسید دسته جغجغه به صورت هرز می چرخد. برای اندازه گیری صحیح با میکرومتر باید پس از تماس فک ها با سطح قطعه کار ﺟﻐﺠﻐﻪ را ﺳﻪ ﺑﺎر ﭼﺮﺧﺎﻧﻴﺪه شود. شکل زیر سیستم پنجه ای یا کوپلینگی جغجغه را نشان می دهد.

نحوه تنظیم یا کالیبراسیون میکرومترها (ریزسنج ها) قبل از اندازه گیری

قابلیت تفکیک در میکرومترها

میکرومترهای میلیمتری ﻣﻌﻤﻮﻻ با قابلیت تفکیک 0.01 میلی متر، 0.005 میلی متر و 0.001 میلی تر ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮند. گستره اندازه گیری میکرومترهای میلیمتری معمولا تا 500 mm می باشند و در سری های زیر ساخته می شوند. البته که خارج از این اندازه ها نیز با توجه به نیاز ساخته می شوند.

درجه بندی در میکرومترها

مبنی درجه بندی در این ابزار مقدار گام‌ پیچ و مهره آن‌ها می باشد. ﻣﻘﺪار ﮔﺎم در میکرومترهای میلیمتری ﻋﻤﻮما 0.5 و 1 میلیمتر است. این درجه بندی در میکرومترهای اینچی 0.025=1/40 اینچ می باشد. با استفاده از این  (r=a/n) می توان قیبلیت تفکیک (دقت) میکرومتر را بدست آورد

در این رابطه: r  دقت میکرمتر خواهد بود a   مقدار گام پیچ و مهره میکرومتر بر حسب میلیمتر یا اینچ n  تعداد فواصل (تقسیمات) روی استوانه محرک میکرومتر می باشد.

روش خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری و گام 0.5 میلیمتری

• گستره اندازه گیری را در نظر می گیریم که طبق سری های گفته شده در بالا می باشد.
• ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ موقعیت لبه استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﺑﺎﻻی ﺧﻂ ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن اندازه های صحیح (ﻣﻀﺮب ﻳﮏ میلیمتر)
• ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ موقعیت خطی استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط پایین ﺧﻂ ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ و در صورت وجود خواندن اندازه 0.5 میلیمتر
• شناسایی موقعیت خطی صفر استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر که در امتداد خط ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ قرار گرفته است و ضرب تعداد آن به 0.01 میلیمتر می باشد.

نحوه خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری با گام 0.5 میلیمتر

نحوه خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری و گام 0.5 میلیمتر

نحوه خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری با گام 0.5 میلیمتر

نحوه خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری و گام 0.5 میلیمتر

تفاوت این ابزار با مورد قبلی در گام و تعداد تقسیمات روی پوسته متحرک می باشد. طبق تعریف می توان گفت اگر ما بخواهیم میکرومتری با دقت 0.01 میلیمتر را با گام 1 میلیمتر محاسبه کنیم، اگر 1 را به 100 (تعداد تقسیمات روی ورنیه) تقسیم کنیم دقت ابزارما 0.01 میلیمتر خواهد بود. یعنی r=1/100=0.01 mm

روش خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری با گام 1 میلیتر

• گستره اندازه گیری را در نظر می گیریم که طبق سری های گفته شده در بالا می باشد.
• ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ موقعیت لبه استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﺑﺎﻻی ﺧﻂ ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن اندازه های صحیح (ﻣﻀﺮب ﻳﮏ میلیمتر)
• شناسایی موقعیت خطی صفر استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر که در امتداد خط ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ قرار گرفته است و ضرب تعداد آن به 0.01 میلیمتر می باشد.

نحوه خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری با گام 1 میلیتر

میکرومتر با دقت 0.005 و گام 0.5 میلیمتر